بانک روایت‌های دیجیتال: ابزاری نوین در آرشیو، سازمان‏دهی، و دسترسی به منابع تاریخ شفاهی ایموجن اِسمیت ، ساشا مک‌کِی ، هلن کِلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده و پژوهشگر تاریخ شفاهی، ایران

2 کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی، کارشناس تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران

چکیده

مقالة پیش رو[i] ترجمه[ii] و تعلیق چهارمین مقاله از مجموعۀ مقاله‏های نشریة مطالعاتِ تاریخ شفاهی[iii] (شمارۀ ۴۲، سال ۲۰۲۰) با موضوع «حکایت‌های خودمانی،‌ تاریخ‌های چالش‌برانگیز[iv]» است. این نشریة تخصصی که توسط انجمن تاریخ شفاهی استرالیا منتشر می‌شود، ضمنِ توجه به جنبه‌های کاربردی تاریخ شفاهی، صدایِ فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف را منعکس می‌کند و تازه‌ترین پژوهش‌ها در زمینة آموزش، روش‌شناسی، الزامات حقوقی و اخلاقی و سایر موضوع‏های مرتبط با تاریخ شفاهی را پیش چشم پژوهشگران می‌گشاید. محتوای مقاله‏های طیفی وسیع از دیدگاه‌ها را شامل می‌شود و نگاهِ عمیق نویسندگان موجب شده است تا مقاله‏های این مجموعه سرشار از نکات آموزنده باشند. اِسمیت،‌ مک‌کِی و کِلاب که از جملۀ صاحب‌نظران تاریخ شفاهی[v] به شمار می‌روند، در این مقاله، ضمن معرفی ابزار جدید «بانک روایت‌های دیجیتال»، تحلیل می‌کنند چطور این ابزار به جوامع اجازه می‌دهد تا گزارش‌ها[vi] و روایت‌های تاریخی را مدیریت و آرشیو کنند. همچنین، پیشنهاد می‌کنند انجمن‌ها و سازمان‌ها با به‌کارگیری ابزار یادشده، در راستای سازمان‏دهی تاریخ خود و نگهداری از روایت‌ها در مکان‌هایی که ایجاد شده‌اند، زمانی بیشتر صرف کنند. این نوشتار علاوه ‌بر بررسی نحوة طراحی و کاربری این بانک که توسط پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند[vii] اجرا شده است، قابلیت آن را برای پشتیبانی از روایت‌های مکان‌محور، به ‌ویژه در جوامع متمایل به کشف موضوع‏های مرتبط با مکان و روایت تحلیل می‌کند.
 
[i]. به دلیل اینکه نوشتار پیشِ رو ترجمه و تعلیقی از مقالة اصلی است، چکیده، واژگان کلیدی و واژه‌نامه توسط مترجمان تألیف و به مقاله افزوده شده است.
[ii]. مترجمان در ترجمة این مقاله از شیوة ترجمة اصطلاحی بهره برده‌اند. این شیوه مبتنی‌بر معنا و القاءکنندۀ معنای زبان مبدأ به شکل­های طبیعی در زبان مقصد است. توضیحات مترجمان در پاورقی صفحات درج شده و نیز به ‌صورت واژه‌نامه در انتهای مقاله آمده است. در ضمن، توضیحات نویسندگان در اصل مقاله، به ‌صورت پی‌نوشت با عنوان منابع و توضیحات در انتهای این نوشتار گنجانده شده است.

[iii]. Studies in oral history
[iv]. Intimate Stories,Challenging Histories                                                                           
[v]. Oral historians
[vi] .Accounts
[vii] .QUT: Queensland University of Technology

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The digital story bank: a novel means of archiving, organizing, and accessing oral histories Imogen Smith, Sasha Mackay, Helen Klaebe

نویسندگان [English]

  • Peymaneh Salehi 1
  • Roya Mohammadlo 2
1 Author and researcher of oral history, Iran
2 MA in Persian Language and Literature, Assistant Professor of National Library and Documentation Organization of the Islamic Republic of Iran
چکیده [English]

The following article is the translation and suspension of the fourth article from the collection of Studies in Oral History (No. 42, 2020) with the topic of "Intimate Stories, Challenging Histories", which is published by the Australian Oral History Association. It pays attention to the practical aspects of oral history and thus, reflects the voices of different cultures and ethnicities. It also provides researchers with the latest research in education, methodology, legal and ethical requirements, and other related topics. The content of the articles includes a wide range of points of view, and the deep view of the authors has made the articles of this collection full of informative points. In this article, Smith, MacKay, and Klaebe, who are among the oral history experts, introduce the new tool "Digital Story Bank", and analyze how this tool allows communities to manage and archive their stories and historical resources. They also suggest that associations and organizations should spend more time organizing their history and keeping stories in the places they were created by using the tool. In addition to examining how to design and use the digital story bank created by researchers at the Queensland University of Technology, this article also discusses the potential of this tool to support place-based narratives, especially in communities that tend to discover issues related to place and story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oral History
  • Story Bank
  • Archive
  • Organization
  • Accessibility

مقدمه

مجموعه‌های آرشیویِ سازمان‌ها/ انجمن‌ها/ شرکت‌ها، به‌ صورت جامعه‌محور یا فردمحور، دارای تاریخی غنی هستند؛ اما معمولاً نقاط عطف[i] آن‏ها در فرآیند آرشیو نادیده گرفته می‌شوند؛ به این ترتیب، ممکن است با جابه‏جایی آرشیوهای محلی و انتقال به آرشیو مرکزی، روایت‌های برآمده از جوامع از ساختار اصلی خود دور شوند. این امر موجبات توجه روزافزون به ملاحظه‏های اخلاقی در حمایت از مالکیت جوامع بر این منابع را فراهم می‌آورد.

اطلاعاتِ مربوط به تاریخچة جوامع معمولاً در قالب‌های الکترونیکی و کاغذی ذخیره می‌شوند؛ اما لزوماً تحت نظارت آرشیوی قرار نمی‌گیرند. فرآیند آرشیو این منابع به مرور زمان طاقت‌فرسا می‌شود؛ به ‌گونه‌ای که از عهدة داوطلبان یا کارمندانِ غیرمتخصص در مدیریت اطلاعات فراتر می‌رود. در ضمن، این منابع تاریخی مکتوب در کنار روایت‌های شفاهی معنا پیدا می‌کنند و به عبارتی، موجبات تکمیل[ii] این منابع را فراهم می‌آورند. ناگفته نماند که بیشتر منابع شفاهی ثبت یا تبدیل نمی‌شوند. در واقع، ممکن است دسترسی به‌موقع به اطلاعاتِ مربوط به یک زمان یا رویداد یا مکان مشخص به‏سختی امکان‌پذیر باشد یا گزارش‌هایی که به‌ عنوان بخشی از منابع قلمداد می‌شوند، با انتقال کارمندان سازمان به سایر مؤسسه‏ها یا حتی با بازنشستگی آنان از بین بروند. این مشکلات در سازمان‌ها (بزرگ و کوچک)، انجمن‌ها و شوراهای محلی، مدارس و کتابخانه‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و داوطلبانه مانند انجمن‌های تاریخی یا باشگاه‌های ورزشی و تفریحی رایج و مطرح هستند. بسیاری از این سازمان‌ها و گروه‌ها بودجه‌ای را به ‌منظور مشارکت اعضای خود در طرح‌های هنری محلی و مبتنی‌ بر روایت اختصاص می‌دهند. بازیابی منابع پروژه و محتوای دیجیتالی آن‏ها، اعم از عکس‌ها و بخش‌هایی از پژوهش‏ها و مقاله‏ها، چالش‌برانگیز است؛ اما بیان چنین برنامه‌هایی و میزان تأثیر آن‏ها بر جوامع به‌ طرزی فزاینده‌ حائز اهمیت است (Fontes, 2016, p. 258; Dunphy & Ware, 2017, p. 221).

چالش جوامع و سازمان‌ها در راستای حفظ منابع در این نکته نهفته است که تا زمانی که کارمندان یا داوطلبان مشغول به کار هستند، منابع بازیابی می‌شوند. برای مثال، هِلن کِلاب، عضو تیم پژوهشی ما، با دو دهه تجربة برنامه‌ریزی، تهیه و ارزیابی پروژه‌های هنریِ مبتنی ‌بر روایت در جوامع محلی دریافته است تغییر در کمیته یا هیئت‌مدیره یا بودجة دولتی عمدتاً به این معنا است که نگهبانان آرشیو (آرشیویست‌ها) ناگزیر به نقل مکان از سازمان هستند و منابع ارزشمند به‏سختی بازیابی یا حتی گم می‌شوند. کِلاب برای استفاده از منابع پروژة پیشین به‌ طور مرتب درخواست کمک می‌کند. اتکای سازمان‌ها به تعدادی محدود از کارکنان و داوطلبانی است که دانش سازمانی پنهان دارند و به این ترتیب، با انتقال آنان، اطلاعات مربوط به بازیابی منابع از دسترس خارج می‌شوند. حتی زمانی که اسناد تاریخی مانند صورت‏جلسه‌ها، عکس‌ها، گزارش‌ها و رونوشت‌ها آرشیو می‌شوند، به‏ندرت دسترس‌پذیر می‌شوند و کاربران نمی‌توانند رویدادهای تاریخی یا محتوایی با جنبه‌های فردی را استخراج کنند که دارای قابلیت تغییر هستند (Mason, 2015, p. 124; Community storytelling, 2020).

این چالش‌ها در حالی بیشتر می‌شوند که سازمان‌ها به بهانه‏هایی همچون افزایش مشارکت در امور هنری یا بزرگداشت در مناسبت‌های ویژه یا تقویت حس غرور به دلیل جانمایی در مکانی منحصربه‌فرد یا ایجاد جامعه‏ای انعطاف‌پذیر، برای دریافت کمک‌های بلاعوض فراخوان می‌دهند. این پروژه‌ها در شرایطی درون سازمان اجرا می‌شوند که عمدتاً به تخصص پژوهشگران یا مورخان برای ارائۀ اطلاعات یا ابزارهای ویژه به‌ منظور پشتیبانی از کار متکی هستند. با بهره‌مندی از دانش پژوهشگران، این خطر افزایش می‌یابد که روایت‌ها به‏جای جانمایی در جایگاه خود، به تیم حرفه‌ای واگذار شود که به شکل‌گیری آن کمک کرده‌ است .تا همین اواخر، بسیاری از منابع یادشده در جوامع کوچک در مخازن مرکزی آرشیو شده‌اند که لزوماً مؤثرترین یا مناسب‌ترین مکان برای نگهداری چنین منابعی (به دلیل ماهیت بسیار محلی و مکان‌محور بودن) محسوب نمی‌شوند. نظریۀ ایجاد فضای خلّاقانه و تجربه‏های جوامع در طراحی و تحویل طرح‌هایی که به ‌ فضا و حکایت‌های منحصربه‌فرد توجه می‌کنند، روشی را برای درک بهتر این موضوع ارائه می‏دهد (Our town: Program description, 2020).

با تکیه بر مبانی نظری این موضوع، بانک روایت‌های دیجیتال این امکان را ایجاد می‌کند تا روایت‌ها در جایی حفظ شوند که بیشترین معنا را دارند. ماهیت ساده و دیجیتالی این بانک سازمان‌ها را توانمند می‌سازد تا روایت‌های خود را به گونه‏ای وسیع‌تر منتشر کنند؛ زیرا بسیاری از منابع تاریخ شفاهیِ گردآوری‌شده از این طریق، ضمن احترام به محلی و اختصاصی بودن آن‏ها، جالب و مفید به نظر می‌رسند. هدف دیگرِ ایجاد بانک یادشده، بیان روشی برای سازمان‏دهی منابع دست‏اول، تنظیم، توصیف و دسترسی به آن‏ها، به‌جای ارائۀ یک تاریخچه یا روایت «کامل» است.

این مقاله با تحلیل روش‌هایی آغاز می‌شود که روایت‌ها را به طرزی معنادار به هم متصل می‌کنند. مزایای حمایت از جوامع نه فقط به نویسنده تعلق می‌گیرد، بلکه ما را توانمند می‌سازد تا بتوانیم به ‌طور مؤثر این روایت‌ها را نگهداری و به دفعات از آن‏ها استفاده کنیم. همچنین، آن را به‌ عنوان مبنایی برای ارائۀ استدلال ایجاد بانک و خلاصه‌ای از ویژگی‌های آن، با اشاره به پروژة آزمایشی شرکت بانک جنوبِ بریزبن[iii] در نظر می‌گیریم. ما نیازهای متمایز جوامعی همچون شرکت بانک جنوب را در آرشیو تاریخچه‌های خود ترسیم و پس ‌از آن، توانایی بانک روایت‌های دیجیتال را برای کاربرد گسترده‌تر در مستندسازی، دسترسی و استفادة مجدد[iv] از تاریخچه‌های جوامع بررسی می‌کنیم.

مکان‌سازی خلّاقانه

روایت‌ها نه‌ فقط برای نمایش مکان، بلکه در شکل‌دهی به جامعه به روش‌های مثبت یا معنادار حائز اهمیت هستند (Sonke et al., 2019; Redaelli, 2019). ایجاد فضای خلّاقانه فرهنگ و هنر را در بطن جامعه گسترش می‌دهد و اعضاء را به ‌عنوان مشارکت‌کنندگان و همکاران در یافتن راه‌حل‌هایی برای برطرف کردن مشکلات پیچیده درگیر می‏کند (Redaelli, 2019). این مدل نقش هنر و خلاقیت را در راستای تغییر مکان‌ها، محیط‌ها، و کل جامعه به رسمیت می‌شناسد. ویژگی تعیین‌کننده و رمز موفقیت در ایجاد مکان با عواملی همچون علاقة عمیق به حکایت‌ها و درک ارزش‌ها و تجربه‏های زیستة یک جامعه و در عین حال، تعیین شخصیت فیزیکی و اجتماعی برای مکان‌ها مرتبط است (Sonke et al., 2019; Redaelli, 2019). همان‌طور که رِدالی[v] تحلیل می‌کند، چنین ابتکارات خلّاقانه، مردمی و جامعه‌محوری نه‌ فقط بر احیاء یا توجه به گذشتة منحصربه‌فرد یک مکان متمرکز هستند، بلکه جوامع را در تدوین چشم‌انداز مشترک برای آینده سهیم می‏کنند (Sonke et al., 2019; Redaelli, 2019). از این منظر، روایت‌ها به‌ طور مؤثر به مکان محدود می‌شوند ‌و ممکن است در صورت جابه‏جایی، اهمیت یا معنایی یکسان برای جامعه نداشته باشند. یکی از کاربردها و مزایای بالقوۀ مکانیسمی همچون این بانک ارائۀ روش و ابزاری است که جوامع با کمک آن برای نگهداری، نمایش و استفادة مجدد از روایت‌ها «در جای» خود استفاده می‌کنند. البته با منفک شدن قصه‌ها از محل نگهداری، ممکن است رابطة بین مکان و قصه‌‌سرایی گسسته شود.

گفتنی است کتابخانة ایالتی کوئینزلند[vi] در سال‌های گذشته به‌ نحوی برنامه‌ریزی کرده است که تاریخ شفاهی و مجموعه‌های چندرسانه‌ای را خریداری و به مراجعه‌کنندگان در مناطق مختلف به شکل ویژه خدمات ارائه ‌کند. با متمرکز شدن منابع آرشیوی، پرسش‌هایی در زمینة یافته‌های خلّاقانه در ارتباط با مکان مطرح می‌شوند. همان‌طور که تامپسون[vii] می‌نویسد: «ماهیت مشارکتی تاریخ شفاهی به زیر سؤال بردن رابطة بنیادی بین تاریخ و جامعه منجر شده است. مورخ حرفه‌ای برای تفسیر و ارائة اطلاعات تاریخی، به جامعه نیاز ندارد. به لطف تاریخ شفاهی می‌توان به جامعه اعتماد کرد تا تاریخ خود را بنویسد» (Thompson & Bornant, 2017). ون لوین[viii] نشان می‌دهد نوشته‌هایی که از جوامع منطقه‌ای در پاسخ به پرسش‏ها گردآوری می‌شوند، عمدتاً تحت تأثیر احساس انزوا از شهرهای بزرگ‌تر شکل می‌گیرند. تعامل سازنده بین مکان، منطقه و داستان‌سرایی، دوگانگی پرسش‏ها را افزایش می‌دهد. شایسته است گزارش‌های برساخته از سایر جوامع در مخازن شهری ذخیره شوند.

حمایت از جوامع منطقه‌ای برای تدوین تاریخ‌های خود نه فقط مستلزم توسعة تاریخ شفاهی و مهارت‌های روایت‌گویی است، بلکه بررسی دقیق مکان و نحوة نگهداری روایت‌ها را الزامی می‌کند و بر شنیدن و نحوة استفاده از آن‏ها تأثیرگذار است. حتی آرشیو شرکت بانک جنوب بریزبن، با وجود موقعیت شهری آن، نادیده گرفته و پراکنده شد. بسیاری از آثار به مکان‌های مرکزی و ایالتی راه یافتند، جایی‌ که اهمیت و کاربرد آن‏ها کاهش پیدا کرد. با توجه به اینکه حفاظت از آرشیوها توسط افرادی معدود انجام می‌شود و منابع شفاهی در مخازن مرکزی به دور از منشأ روایت‌ها (جوامع مالک آن‏ها) نگهداری می‌شوند، سوابق تاریخی هرچه بیشتر در معرض تخریب قرار می‌گیرند.

 بسیاری از پژوهشگران و متخصصان نگرانی‌های خود را در رابطه با حفظ و نگهداری، قالب‌بندی یا متن‌سازی مجدد روایت‌ها از سوی مصاحبه‌شوندگان ابراز می‏کنند .مَتیو و ساندرلند[ix] با بحث دربارۀ فضاهای شنیداریِ این روایت‌ها، روش‌های پیچیدة هم‌پوشانی را نشان می‌دهند. در واقع، سازمان‌ها و پلت‏فرم‌ها این منابع را قالب‌بندی و برای نمایش آماده می‌کنند. این کار، نیت اصلی راویان را تقویت یا گاهی تضعیف می‌کند. روایت‌ها پس‌از جدا شدن از زمینه‌ای که در آن تولید شده‌اند، در محیط‌های شنیداری جدید جانمایی می‌شوند؛ به این ترتیب، شیوه‌های خلق روایت‌ها تقویت یا بازتولید می‌شوند. مؤسسه‏هایی مانند کتابخانه‌ها و موزه‌ها به ‌عنوان متصدی یا ارائه‌دهنده یا مروج حکایت‌ها، مانند سخنورانی ماهر عمل می‌کنند که در خلق آن‏ها سهیم هستند. آن‏ها روح متون مکتوب را به روایت‌ها تزریق و در پیامدهای اخلاقی و سیاسی آن‏ها نقش ایفا می‌کنند (Mattews & Sunderland, 2017).

با این حال، لزوماً نقشِ تحمیل‌کنندۀ‌ مؤسسه‏ها مشکل‌ساز نیست، بلکه کتابخانه‌ها و موزه‌های بزرگ به ‌طور مؤثر مخاطبان را برای گردآوری روایت‌های شخصی تشویق می‌کنند تا زمینة مشروعیت‌بخشی به روایت‌های عمومیِ گسترده‌تر را فراهم آورند (Thumim, 2009, p. 632). اذعان به این نکته مفید است که مؤسسه‏ها و بسترهای یادشده بی‌طرف نیستند، بلکه «زمینه‌هایی هستند که توسط قدرت (سیاسی، اقتصادی، سازمانی و فردی) شکل می‌گیرند» (Wallace, 2017, p. 276). توانمندسازی جوامع به‌ منظور حفظ تاریخچۀ خود، مستلزم توسعۀ ظرفیت آن‏ها برای نگهداری، بازنمایی، توزیع و تنظیم مجدد بر اساس شرایط موجود است. بسیاری از جوامع بر مبنای پروژه‌های آرشیو اجتماعی در شهر شِفیلد[x]، مصمم هستند که مجموعه‌ها یا آثارشان، مستقل از موزه‌ها و مؤسسه‏های رسمی نگهداری شوند و از این منظر، مالکیت مستقیم و حفاظت فیزیکی از آن‏ها را ترجیح می‌دهند (Sheffield, 2018, p. 351). اجرای شیوه‌های آرشیوسازی اجتماعی برای جوامع و گروه‌های اقلیت اقدامی مهم در راستای پایداری، هویت‌سازیِ جمعی و فرصتی برای بازگو کردن روایت‌هایی است که در برابر روایت‌های غالب محافظت شده‌اند (Sheffield, 2018, p. 351)؛ از این رو، کنترل مجموعه‌های شخصی نیز یک اقدام اجتماعی و سیاسیِ مهم برای جامعه محسوب می‌شود.

همان‌گونه که موزه‌ها، کتابخانه‌ و مؤسسه‏های گردآورندة مجموعه‌ها به طرزی فزاینده‌ جایگزین نقش‌های سنتی خود به‌ عنوان متصدیان مخازن یا مترجمان یا «نگهبانان»[xi] می‌شوند، به‌ عنوان متولیان آثار فرهنگی، از تاریخ برای مشارکت اعضای جامعه بهره می‌برند و شنیدن صداهای برآمده از جامعه را تسهیل می‌بخشند. سرپرستی یا مدیریت مشترک نه‌ فقط از جوامع حمایت می‌کند تا تعاملی عمیق‌تر با مجموعه‌ها برقرار کنند، بلکه به آن‏ها کمک می‏کند تا در جایگاه بنیان‌گذاران و هم‌فکرانِ یک گذشتة مشترک، بازنمایی زندگی را کنترل کنند. با وجود اهداف و امکانات دموکراتیک، انتخاب و مشارکت توسط نهاد دعوت‌کننده تعریف و تعیین می‌شود و در دستور کار کنوانسیون‌ها قرار می‌گیرد.کاربرد و ارزش بالقوۀ بانک روایت‌های دیجیتال ارائۀ الگویی به ‌منظور چگونگی حفظ و استفاده از آثار جوامع است؛ به شیوه‌ای مستقل‌تر از آنچه در محیط‌های سازمانی امکان‌پذیر است.

فناوری‌های دیجیتال قابلیت همکاری، دسترسی و استفادة پایدارِ جامعه از مجموعه‌ها را به طرزی معنادار گسترش داده‏اند. لازم است مجموعه‌ها (دست‏کم در قالب دیجیتال) هم در جامعه‌ای که از آن سرچشمه می‌گیرند و هم در مؤسسه‌ای عمومی، مانند کتابخانة ایالتی کوئینزلند، نگهداری و دسترس‌پذیر شوند. در واقع، هدف بانک یادشده همین است (Mutibwa et al., 2020, p. 157). از سازمان‌ها انتظار می‌رود در یک محیطِ دیجیتالِ چند پلت‏فرمی، نه فقط تاریخچة سازمان را حفظ کنند، بلکه در پلت‏فرم‌هایی مانند وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها، فیس‏بوک، اینستاگرام و توییتر، در راستای جذب، تقویت و حفظ مخاطبان، به روش‌هایی معنادار و معتبر تعامل داشته باشند. هر سازمان یا کسب‌‌وکاری می‌داند ارزش مدیر وب یا تولیدکنندة محتوا برای کسب‌وکار بسیار حیاتی است. فیس‌‏بوک در سال ۲۰۱۵، برنامة «در این روز»[xii] را با هدف گرد‌آوری خاطرات روزمرة ما راه‌اندازی کرد. این بانک ابتکاری آزمایشی است برای تفکر عمیق‌تر دربارۀ اینکه چگونه سازمان‌ها و جوامع می‌توانند «کنترل روایت‌های ما را به‌ صورت آنلاین بازپس بگیرند» (Shared stewardship of collections, 2019).

 علاوه ‌بر این، هر مجموعه یا گزارشی به شمارة دسترسی و جست‌وجو در مخازن عمومی نیاز ندارد. در ما بر باور داریم سازمان‌های کوچک‌تر برای مدیریت منابع تاریخی خود به راه‌های ساده‌تر داخلی نیاز دارند. سایمونز و هرلی[xiii] معتقد هستند مردم باید به تکنیک‌ها و ابزارهایی مجهز شوند که «اجازه می‌دهند» خلّاق باشند. پس، چطور می‌توان از جوامع و سازمان‌ها  برای مدیریت بهتر داده‌های عمومی، جمع‌آوری، ذخیره، آرشیو و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها (البته فقط به صورت داخلی) حمایت کرد؟ چگونه می‌توان برنامه‌ها را ارائه یا اجرا کرد؟ آیا ارزیابی‌ها به جوامع اجازه می‌دهد تا مجموعه‌های داخلی خود را بهتر ذخیره کنند و به آن‏ها دسترسی داشته باشند؟

در عین حال، آن‏ها پیشنهاد می‌کنند «می‌توان خلّاقیت را مجدداً مفهوم‌سازی کرد؛ طوری که افراد خارج از «بخش‌های خلّاق» را تشویق کرد تا خود را در جایگاه فردی خلّاق احساس کنند». امیدواریم مفاهیمی مانند بانک روایت‌های دیجیتال بتواند به افراد کم‌تجربه یاری رساند تا با سهولتی بیشتر تاریخ خود را کشف کنند. با ترکیب قالب تاریخی، روایت‌گویی و آرشیو که به‏راحتی دسترس‌پذیر است، می‏توان دوره‌های تاریخی را کاوش کرد. با وجود این واقعیت که نسخة آزمایشی در محیط شرکتی و شهری تولید شده است، ابزار این بانک به ‌طور بالقوه کاربردی گسترده‌تر برای سایر سازمان‌هایی دارد که در پی مدیریت داده‌های تاریخی هستند (Konrad, 2017).

 

بانک جنوب و بانک روایت‌های دیجیتال

در سال ۲۰۱۷، گروهی از پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند به رهبری کِلاب، با شرکت بانک جنوب که مدیریت شاخص فضای باز شهری بریزبَن را به عهده داشت، برای ابداع راه‌حلی به ‌منظور برطرف کردن نگرانی‌های مصاحبه‌شوندگان در رابطه با حفظ و نگهداری، قالب‌بندی یا متن‌سازی مجدد روایت‌های مصاحبه‌شوندگان همکاری کردند. حاصل این همکاری، پیشنهاد ایجاد «بانک روایت‌های دیجیتال» بود، به‌نحوی که به‌ عنوان ابزاری جدید متشکل از حقایقی دربارۀ مردم، مکان‌ها و رویدادها و در جایگاه آرشیوی از تاریخچة سازمان دسترس‌پذیر باشد.

 پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند با همکاری شرکت بانک جنوب، پروژه‌ای را به مناسبت برگزاری جشن بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس این بانک، در راستای جمع‌آوری تاریخچة سازمان و توسعة روایت‌های تاریخ شفاهی، آغاز کردند. منابع تاریخ شفاهی و تاریخچة شرکت بانک جنوب در یک بانک نگهداری می‌شوند. این برنامة آزمایشی در قالب یک بستة الکترونیکی دسترس‌پذیر است و نشان می‌دهد چطور این بانک توانایی حل مشکلاتی را دارد که سازمان‌های کوچک‌تر در جوامع شهری، منطقه‌ای و دورافتاده با آن‏ها مواجه هستند؛ وضعیتی که دسترسی به منابع تاریخ شفاهی و سایر خروجی‌های پروژه‌های خلّاقانه را در آینده ناممکن می‏کند.

منابع آرشیوی به‌کارگرفته‌شده به ‌منظور راه‌اندازی بانک یادشده به‌ صورت آزمایشی، از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۷ (بر اساس جدول زمانی شرکت بانک جنوب)، گزارش‌های سالانه، وب‌سایت‌های منسوخ، یادداشت‌ها، تصاویر، فیلم‌ها و تعدادی جالب توجه از اسناد و مدارک موقت را شامل می‌شوند. آرشیو ایالتی کوئینزلند[xiv]، کتابخانة ایالتی کوئینزلند و کتابخانة ایالتی کتابخانة جان آکسلی کوئینزلند[xv] نیز حاوی اسناد، تصاویر و فیلم‌هایی زیاد هستند که به‌ندرت آن‏ها را با سازمان‌ها یا مردم به اشتراک می‌گذارند. پژوهش‏هایآرشیوهای ایالتی کوئینزلند و کتابخانه ایالتی کوئینزلند و بایگانی کتابخانه جان آکسلی نیز حاوی اسناد، تصاویر و فیلم‌های زیادی هستند که به‌ندرت توسط سازمان‌ها یا مردم به آنها دسترسی یا به اشتراک گذاشته می شود. پژوهشپپ پیشین که ساختار بانک روایت‌های دیجیتال را شکل دادند، بر ارائۀ اطلاعات دربارۀ نقاط عطف، افراد و مکان‌های کلیدی متمرکز شدند. این بانک نه برای عموم، بلکه برای استفادة داخلی سازمان‌ها طراحی شده است؛ به ‌طوری که کارکنان و داوطلبان بتوانند به‏سرعت و با سهولت به اطلاعات دسترسی داشته باشند و تهیه و تدوین تاریخ آن را ادامه دهند. بانک یادشده از اصول آرشیوِ مبتنی بر جامعه پیروی می‌کند؛ زیرا هدف آن توانمندسازی اعضای یک جامعه است (البته اگر جامعه تصور شود) تا فعالانه در فرآیند مستندسازی جامعة خود مشارکت داشته باشند (Alexander, 2016).

 

پاسخگویی به نیازهای سازمانی و اجتماعی

تاریخ شفاهی در محیط سازمان‌ها (اشخاص حقوقی)، در صورت امکانِ بروز، در سطح پایین و بی‌ضابطه[xvi] ارائه می‌شود. پِرکس[xvii] این‌طور استدلال می‌کند که این امر ناشی از بی‌علاقگی و کمبود منابع از سوی شرکت‌ها/ سازمان‌ها است. علاوه ‌بر این، خاطرنشان می‏کند ممکن است به این دلیل باشد که نگارندگان تاریخ شفاهی بیشتر تمایل دارند بر روایت‌هایی متمرکز شوند که جنبه‏ای شخصی یا عمومی‌تر نسبت به چارچوب تاریخِ سازمانی دارند. تاریخ شفاهی به‌ طور ذاتی مردمی (برای ضبط تاریخ مردم) است؛ ولی شرکت‌ها تمایل دارند این روش پژوهشی را به ثبت تاریخ مؤسسه‏ها محدود نمایند. البته، تاریخ شرکت‌ها شایستة توجه نگارندگان تاریخ شفاهی است؛ زیرا به بیان مَتیو بیلی[xviii] و رابرت کرافورد[xix]، «تاریخ شفاهی قابلیتی دارد که بخشی زیاد از خلأهای موجود را به‌ منظور درک گذشته پُر می‌کند و مسیرهایی تازه‌ را در پژوهش می‌گشاید».علاوه‌ بر این، اصول دموکراتیک و ترمیمی تاریخ شفاهی به همان اندازه که دریچه‌هایی را پیشِ روی «نخبگان» می‌گشایند، کارمندان را با فرصت‌هایی جدید روبه‌رو می‌کنند؛ افرادی که صدایشان کمتر شنیده شده است و احتمالاً تجربه‌های متفاوت یا جایگزینی خواهند داشت.

جولیان مک‌ریک[xx]، تولی بارنکرت[xxi]، هِدِر رابینسون[xxii]و مات راسل[xxiii] در این زمینه چنین بیان می‌کنند: «سازمان‌ها روایت‌هایی را تولید می‌کنند که موجب درک فعالیت‌ها و بیان دلایل موفقیت‌ها یا شکست‌ آنان می‌شوند؛ البته، آن‏ها را متناسب با ظرفیت‌هایشان در برآورده کردن انتظارات و شواهد قابل اثبات ارائه می‏کنند».

نیازهای سازمان‌های آرشیوی در قیاس با مؤسسه‏های عمومی همانند کتابخانه‌ها بسیار متفاوت است. لازم است به رویکردهای دسترسی باز و بهره‌مندی از بستر فناوری‌های ساده توجه شود. زمانی که یک سازمان از داوطلبان برای همکاری دعوت می‌کند،‌ به آرشیوی دسترس‌پذیر نیاز دارد تا آنان بتوانند بدون آموزش‌های ویژه یا دارا بودن دانش دیجیتال و نیز اختصاص دادن زمانی اندک برای مدیریت منابع تاریخی، از آن بهره ببرند؛ همان‌طور که شِفیلد به الگوهای آرشیو جامعة دیجیتال اشاره می‌کند: «مخزن‌های دیجیتال به زیرساخت‌هایی احتیاج دارند تا اطمینان حاصل شود برنامه‌ها در طول زمان توسعه می‌یابند و پشتیبانی می‌شوند. این امر برای جوامعی که نمی‌توانند به‏تنهایی از این تلاش‌ها حمایت کنند و در ضمن، می‌خواهند مستقل باشند، پیامدهایی را در پی خواهد داشت» (Symons & Hurley, 2018, p. 121).

آرشیو به ابزارهایی نیاز دارد که قابلیت انطباق با برنامه‌های بازاریابی، نشانه‌گذاری[xxiv]، گفتارسازی[xxv]، گزارش‌ها و برنامه‌های اهدایی را داشته باشند. ابزارهای تکمیل‌شده فهرستی از منابع اولیه، همراه با خلاصة روایت‌های توسعه‌یافته از گزارش‌های تاریخ شفاهی را ارائه می‏کنند. همچنین، از طریق فایل پی‏دی‏اف[xxvi] با نمایة موضوعی در نرم‌افزار اِکسل[xxvii] مرتبط می‌شوند. برخلاف کتاب‌های گاه‌شماری، هر جزء از این بانک به تفکیک قابل مطالعه و تفسیر است و در عین حال، با سایر فصل‌ها و داده‌های موقت[xxviii] نیز در تعامل است. البته، همة این مطالب در اِکسل به‌ صورت همبسته به نمایش درمی‌آیند. با وجود اینکه برنامه‌هایی همانند اِکسل کارایی[xxix] کمتری نسبت به سیستم‌های مدیریت دارایی‌های دیجیتال[xxx] دارند، این مزیت را دارند که علاوه ‌بر اینکه در دسترس هستند، برای بهره‌مندی از آن‏ها به آموزش یا مهارت‌های فناوری اطلاعات نیازی نیست. با قابلیت‌ها و ابزارهایی که بانک فراهم آورده است، ممکن است گردآوری روایت‌ها توسط سازمان‌ها (برای مثال، در نهاد ورزشی یا فرهنگی) به ‌عنوان فعالیتی جنبی[xxxi] در راستای آرشیو منابع در نظر گرفته شود.

اگرچه بیشتر منابع (برای مثال، کتابخانة ایالتی کوئینزلند و آرشیو ایالتی) از نظر جغرافیایی در نزدیکی پژوهشگران جای گرفته‌اند، مشکلاتی که سازمان‌های کوچک تجربه می‌کنند، از چندین منظر، منعکس‌کنندة دشواری‌هایی هستند که ما هنگام کار از راه دور بر روی طرح‌های روستایی و اجتماعی در استرالیا با آن‏ها مواجه هستیم. سازمان به‌ منظور مدیریت یا استفادة مجدد از منابع تاریخی یا ثبت تاریخ شفاهی دارای ظرفیتی کم است. علاوه ‌بر این، بخش‏هایی از منابع چندرسانه‌ایِ تاریخی بین کتابخانه‌ها و آرشیوهای متمرکز پخش شده‏اند؛ از این رو، همان‌طور که در طرح‌های اجتماعیِ مناطق به چشم می‌خورد و نیز شبیه سازمان‌های کوچک یا منطقه‌ای و گروه‌های اجتماعی، شرکت بانک جنوب به ابزاری نیاز داشت تا بتوان به‏راحتی از آن در منزل استفاده کرد. در ضمن علاوه‌بر منابع تاریخ شفاهی و منابع چندرسانه‌ای، از انتشار سایر موارد مشابه نظیر حکایت‌ها در میان عامه مردم یا سایر جوامع در صورت تمایل آن‌ها حمایت می‌کرد. ما به فواید بانک روایت‌های دیجیتال واقف هستیم؛ زیرا این بانک هم‏زمان با پاسخگویی، ضرورت نگهداری از این منابع و به‏اشتراک‌گذاری گستردة آن (در صورت تمایل جوامع) را فراهم می‏کند.

 

 

در رابطه با شرکت بانک جنوب

در سال‌های گذشته، حومة بانک جنوب محلی برای ملاقات مردم توربال[xxxii] و یوگرا[xxxiii]، صاحبان سنّتی زمین، بود. شرکت بانک جنوب زمینی را در رودخانة بریزبَن، مقابل ناحیة تجاری مرکزی[xxxiv]، به تصرف درآورد؛ اما در سال‌های آغازین پس‌از استعمار، شرکت بانک جنوب ناحیة تجاری مرکزی رودخانة بریزبَن بود. پس ‌از سیل سال ۱۸۹۳،‌ زمانی ‌که بسیاری از مناطق ویران شدند، مراکز تجاری به سمت شمال رودخانه، جایی ‌که امروزه ناحیة تجاری مرکزی در آن جای گرفته است، نقل مکان کردند؛ به این ترتیب، شرکت بانک جنوب متروکه و به محلی برای سالن‌های تئاتر، پانسیون‌ها و ... تبدیل شد. مالکولم اِسنو[xxxv]، مدیرعامل بانک جنوب، در فواصل سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ چنین روایت کرده است:

«فردی که از من بسیار مسن‌تر است، می‌گوید تعداد میخانه‌ها و ایستگاه‌های پلیس در آن بخش از بریزبَن از سایر مناطق بیشتر بود. حق با او بود؛ اما آن یک محدودسازی مناسب از میزان ناهنجاری بود. نمایشگاه[xxxvi] همه‌چیز را تغییر داد».

نمایشگاه ۱۹۸۸ به ‌عنوان رویدادی مهم، این منطقه را احیاء کرد و پس ‌از یک گردهمایی در سال ۱۹۹۲، پارک‌های عمومی بازگشایی شدند که اکنون به ‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری بریزبَن شناخته می‌شوند. در واقع، تخمین زده می‌شود سالانه یازده میلیون نفر از آن‏ها بازدید کنند. البته، تا پیش ‌از همه‌گیری کووید ۱۹ (Han, 2019, p. 6). بانک روایت‌های دیجیتال برای اطلاع از این سفرها به ‌کار گرفته شد.

بانک جنوب یک منطقة صنعتی طبقة کارگر بود، تا اینکه در اواخر دهة ۱۹۸۰ برای نمایشگاه ۱۹۸۸ احیاء شد. اسکلة بریزبَن جنوبی،‌۱۹۵۰.

شرکت بانک جنوب به‏تنهایی نمونه‏ای مهم از این موضوع است که چطور تاریخ شفاهی سازمان‌ها می‌تواند به ‌طور مؤثر با تاریخ وسیع‌تر یک شهر، یک ایالت و حتی یک ملت پیوند برقرار کند. شکوفایی بانک جنوب از نمایشگاه ۱۹۸۸ آغاز شد و با منطقه‌ای که با ویژگی‌های سبک زندگی یک شهر ساحلی خو گرفته بود، به پایان رسید؛ مجموعه‌ای مشتمل بر واحدهای مسکونی، تفریحی، آموزشی، فرهنگی، پزشکی و تجاری. تاریخ شرکت بانک جنوب دوره‏ای کلیدی در رشد بریزبَن را نمایان می‏کند. یکی از مصاحبه‌شوندگان به نام میخائیل کِری[xxxvii] (عضو هیئت‌مدیرة شرکت بانک جنوب در سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۴) از تحولات پایتخت کوئینزلند با عنوان «تحول» از «شهرستان بزرگ به شهر» نام برده و چنین گفته است:

«من فکر می‌کنم بریزبَن در طول قرن نوزدهم شکوفا شد،‌ زمانی ‌که اتفاقاتی بسیار رخ دادند؛ اتفاقاتی که اکنون جزء بدیهیات هستند؛ از جمله غذاخوری در فضای باز، کشتی‌های روی رودخانه، اتوبوس‌ها و ساختمان‌هایِ مرتفع جدید. نمایشگاه کاتالیزوری برای تغییر بود. البته، این تحول همچنان ادامه دارد».

با فرا رسیدن جشن‌های بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس شرکت بانک جنوب، این سازمان مصمم بود اطلاعات تاریخی را گردآوری کند تا به مناسبت سالگرد آن دسترس‌پذیر شوند و از قابلیت استفادة مجدد برخوردار باشند. این اطلاعات و قابلیت استفاده شامل به‌کارگیری در محتوای روایت‌محور برای خبرنامه‌ها، مطالب مرتبط با بازاریابی، اطلاعات بازدیدکنندگان،‌ وبلاگ‌ها و موارد مشابه در رسانه‌های اجتماعی یا پلت‏فرم‌ها برای اهداف داخلی بودند.

 

ایجاد بانک روایت‌های دیجیتال

گروه پژوهشی از تجربة کار در طرح‌های هنری منطقه‌ای کوچک استفاده کردند تا بتوانند ساختار مشتمل بر نقاط عطفِ مرتبط با هر فصل (افراد و مکان‌ها و حوادث) را شکل دهند. این طرح‌بندی، روایت‌های خلّاقانه، کلمات کلیدی و خلاصه را بر مبنای اسناد، تاریخ شفاهی و منابع خارجی به هم متصل می‌کرد. پس ‌از آن، یک طراح گرافیک ساخت قالب‌ها را در نرم‌افزار این دیزاین[xxxviii]پی گرفت که به‌ طور گسترده از آن استفاده شد و یک برنامة‌ انتشار رومیزیِ پُرکاربرد بود. نتیجة این اقدامات همراه با یک نقشه، به ‌صورت خلاصه در یک سند الکترونیکی ترسیم شد. این نقشه به‏آسانی چاپ می‌شد و دسترسی به یک کتاب را به‏راحتی میسر می‏کرد.

گروه پژوهشی دانشگاه فناوری کوئینزلند در طی چندین ماه، توسعة‌ بانک آزمایشی را عهده‌دار شدند و مؤلفه‌هایی مانند اشخاص، مکان‌ها، رویدادهای کلیدی و ابهامات کشف‌شده در محتوای این بانک را استخراج کردند. پژوهش‏های پیش‌زمینه‌ای موجبات انجام مصاحبه با افراد و گروه‌های کلیدی شناسایی‌شده را فراهم آورد که متشکل بودند از هیئت‌مدیره، جامعه و صنعت؛ از این رو، پانزده مصاحبة صوتی در راستای گردآوری اطلاعات اشخاص از تاریخ شرکت بانک جنوب انجام شدند.

شرکت بانک جنوب بخش اصلی سیل ۲۰۱۱ بریزبَن را متحمل شد و احیای این منطقه به نمادی از احیای شهر تبدیل شد.

مطالب بر مبنای پژوهش‌های آرشیوی و روایت‌های برآمده از مصاحبه‌ها دسته‌بندی شده‏‌‌اند. پژوهشگر، گریس کِرک[xxxix]، فصل‌های روایت را تألیف و بانک روایت‌ها را سامان‏دهی کرد و در مجموع یک داستان ۲۸فصلی شکل گرفت. پاسخ‌های واقعی به داده‌ها در قالب پرسش‏های «آیا می‌دانستید» و «عقاید دیگر»[xl]، فصل‌های روایت را تشکیل دادند که با چندرسانه‌ای‌هایی همانند تصاویر و ویدئوها پیوند یافتند. در بانک روایت‌ها نیز مواردی مانند تاریخ‌های مهم، واژه‌های کلیدی، چکیده و ... درج و با ابزارهایی همچون اِکسل مرتبط شدند.

این بستة اطلاعاتی در قالب‌های همه‌فهم[xli]،‌ با کاربری آسان برای کارمندان و نیز اطلاع‌رسانی تبلیغاتی یا منافع عمومی گسترش یافت. این بانک از قابلیت مرور برخوردار است و مطالب آن از طریق صفحات گستردة اِکسل، تحت عنوان «نمایۀ آرشیو» در دسترس است.

ایجاد بانک روایت‌های دیجیتال برای شرکت بانک جنوب

بانک روایت‌ها

فصل‌های روایت

مصاحبه‌ها

PDF:

نمایۀ بانک روایت‌ها

فصل‌های روایت

منابع موقت

پیوندها از طریق اشخاص، مکان‌ها، حوادث و تاریخ‌های کلیدی

پشتیبانی از داده‌ها

فهرست

Excell

خلاصه

پاسخ‌های واقعی به داده‌ها

آیا می‏دانستید؟

عقاید دیگر

تصاویر و ویدئوهای مرتبط

تائیدیۀ اخلاقی

فرم‌های رضایت

پیشینة‌ پژوهش

اجرا/ گفتارنویسی[xlii]

 

 

بانک روایت در یک فایل پی‏دی‏اف ۱۵۰صفحه‌ای به دو شکل الکترونیک و کاغذی در دسترس کاربران است. در ضمن، می‌توان هر جزء از این بانک را به تفکیک و در زمان‌های مختلف مطالعه و تفسیر کرد،‌ البته، در عین حال، از قابلیت ارجاع‌دهی به سایر فصول روایت و داده‌های موقت برخوردار است. برای مثال، فصل مربوط به سیلِ بریزبَن در سال ۲۰۱۱ موجب برقراری ارتباط خواننده با افراد و مکان‌هایی کلیدی می‌شود که در این واقعه نقش ایفا کردند. فصول روایت برای مخاطبان ویژه تنظیم نشده‏اند، بلکه به گونه‌ای آماده شده‌اند که «منعطف»[xliii] باشند و در صورت نیاز، متناسب با برنامه‌ها و مخاطبان اصلاح شوند و تغییر کاربری دهند. تنظیمات مرتبط با مکان‌ها، خلاصه‌ها، حقایق و نیز پیشنهادهایی برای روش‌های جذابِ استفاده از اطلاعات نیز به ‌منظور کمک به تعامل سریع پیش‌بینی شده‏اند؛ به این ترتیب، بانک یادشده بیش از آنکه به ‌عنوان نمایه کاربرد داشته باشد، در جایگاه صفحات وب به ‌کار می‌رود. در واقع، به روایت‌ها، مکان‌ها و رسانه‌های مرتبط، از روزن آرشیو ارجاع متقابل می‌دهد تا بتوانند بخش‌های مختلف آن را ایجاد کنند. اطلاعات چندرسانه‌ای ارجاع‌شده به بانک (مشتمل ‌بر رکوردهای فیزیکیِ آرشیوشده)، با یک پایگاه اکسل اصلی برای ارجاع سریع همبسته (مرتبط) می‌شوند. گفتنی است، مالکیت داده‌ها در اختیار سازمان باقی می‌ماند (Visit Brisbane: About south bank, 2019).

ما در طرح ایجاد بانک روایت‌های دیجیتال، همانند سایر طرح‌های پژوهشی، از مصاحبه‌هایی که به دلایلی مطابق برنامه‌ریزیِ از پیش‌ تعیین‌شده پیش نرفتند، به اندازة کارهایِ منطبق با برنامه آموختیم. پیشنهاد اولیة پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند به شرکت بانک جنوب اجرای فاز دوم برای گسترش روایت‌های دیجیتال و متون اجراشده به ‌منظور تکمیل مصاحبه‌های صوتی و مجموعه‌ای از تصاویر جدید بود. در هر صورت، در سال ۲۰۱۸، افراد کلیدی که طرح را پیگیری می‌کردند، شامل رئیس هیئت‌مدیره، مدیرعامل[xliv] و مدیرکل بازاریابی و ارتباطات، سازمان را ترک کردند؛ از این رو، این بخشِ مهم از طرح، پس ‌از ایجاد بانک دنبال نشد.

در سال ۲۰۱۹، زمانی‌ که سازمان دوباره بر آینده متمرکز شد، کِلاب با کارکنان شرکت بانک جنوب تماس گرفت تا اطلاعاتی را دربارۀ طرح به‌ دست آورد. کارکنان فعلی نتوانستند نسخه‌ای از بانک را پیدا کنند و کارکنانی که پیش‌تر با طرح همکاری می‌کردند، دیگر برای سازمان کار نمی‌کردند. خوشبختانه، گروه پژوهشی موفق شدند نسخه‌های کپی هارد و دیجیتال را آماده کنند که اگرچه وضعیتی ایده‌آل نداشتند، به لحاظ افزایش آگاهی تیم پژوهش مثبت ارزیابی شدند. همچنین، فرصتی را فراهم آوردند تا مطالب بیشتر به آن‏ها افزوده شوند(Van Lyun, 2016, p. 239).

از دست دادن بانک آزمایشی این پرسش را مطرح کرد که آیا این بانک با وجود جابه‏جایی کارمندان و داوطلبان، به اهداف از پیش تعیین‌شده‌اش در راستای کمک به سازمان‌ها در مدیریت تاریخ‌شان دست خواهد یافت یا خیر؟ با توجه به این اتفاق، پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند به مدل بانک بازگشتند و برخی از مؤلفه‌های کلیدی را اصلاح کردند. با وجود اینکه با خروج کارکنان شرکت بانک جنوب، کپی هارد بانک آزمایشی ناپدید شد، پژوهشگران دانشگاه در بازنمایی‌های بعدی در پی تائیدیۀ اخلاقی به ‌منظور ذخیرة ایمن داده‌های مرتبط با بانک بر روی سِرورهای دانشگاه برآمدند تا یک نسخة پشتیبان در دسترس باشد. البته، مالکیت معنوی بانک برای سازمان ایجادکننده محفوظ ماند.

علاوه‌بر این، پژوهشگران روی این فرضیۀ اشتباه کار ‌کردند که به دلیل اینکه نرم‌افزارهای استفاده‏شده برای مدیریت بانک از جملۀ برنامه‌های رایج مانند اِکسل و پی‏دی‏اف هستند، دیگر نیازی به پشتیبانی ویژه از فایل‌ها نیست. در مقابل، بانک‌های آینده با یک راهنمای فرآیند ساده اما قوی برای ویرایش و ذخیرة آرشیوی و نیز یک نسخة پشتیبان روی یو‏اس‏بی[xlv] با رمز عبور حفاظت‌شده همراه خواهند بود تا اگر نسخه‌های اصلی آسیب دیدند، بتوان این آرشیو تاریخیِ مهم را بازیابی کرد. یکی دیگر از مؤلفه‌های مهم حفاظت از تاریخ سازمانی در این بانک ارائۀ یک راهنمای همه‌فهم به‌ منظور ویرایش و ذخیرة داده‌ها با تکیه بر بهره‌مندی از نرم‌افزارهای دسترس‌پذیر همانند اِکسل و پی‏دی‏اف است.

 

پشتیبانیِ یو اس بی

پشتیبانیِ کپی هارد

کپی دیجیتال امن روی سِرور دانشگاه فناوری کوئینزلند

 

پشتیبانیِ یو اس بی

پشتیبانیِ کپی هارد

کپی دیجیتال امن روی سِرور دانشگاه فناوری کوئینزلند

ساختار بانک روایت‌های دیجیتال شرکت بانک جنوب

کاربردهای بیشتر بانک روایت‌های دیجیتال: حفظ روایت‌ها در محل

ما به‌ عنوان پژوهشگران و نویسندگانی با پیشینه‌ای دیرپا در تاریخ و قصه‌گویی محلی، به قابلیت این بانک باور داریم تا بتوانیم از این طریق، نیازهای جوامع کوچک را در راستای نگاه‏داشت حکایت‌های خود «در محل» برطرف کنیم. سازمان‌ها و گروه‌های جامعه‌محور یا داوطلبانه دلایلی بی‌شمار برای مشارکت یا تسهیل طرح‌های قصه‌گویی محلی در راستای گردآوری اطلاعات شخص‌محور دارند. انگیزه‌ها مشتمل هستند بر علاقه به حفظ تاریخ جامعه و نگاه‏داشت دانش و خاطرات محلی مردم و مکان‌ها. تاریخ شفاهی و فرآیندهای مربوط به یادآوری و مستندسازی تجربه‏های زیسته و روایت‌های شخصی بخشی مهم از توسعة جامعه را بنیان می‌نهند. طرح‌های تاریخ شفاهی جامعه جایگاهی فراتر از فعالیت‌های آرشیوی دارند. در مقابل،‌ تمرین‌های اجتماعی عمیق و ابزارهایی برای مشارکت جامعه و به ‌منظور حمایت از انسجام اجتماعی و تاب‌آوری جامعه قلمداد می‌شوند. در چنین طرح‌هایی، اهداف مربوط به توانمندسازی جامعه بر فرآیندهای یادآوری، مستندسازی و اشتراک‌گذاری روایت‌ها به اندازة‌ منابع یا محصولات تاریخی تأکید دارند. با وجود اهدافی متنوع که طرح‌های تاریخ شفاهی را در محیط‌های اجتماعی و شرکتی پشتیبانی می‌کنند، مدیریت درازمدت منابع تاریخی و رواییِ گردآوری و تولیدشده در طول یک طرح بسیار چالش‌برانگیز است.

گفتنی است، ذخیره‌سازیِ مصنوعات و داده‌های روایی کیفی به ‌منظور تأمین هزینه‌های مالی و ارزیابی فعالیت‌های خلّاقانه و جامعه‌محور، مانند طرح‌های روایت‌گویی و تاریخ شفاهی، حائز اهمیت است. پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند روش‌شناسی‌هایی را برای دست‏یابی به استانداردهای مرتبط با مطالب پیش‌گفته گسترش داده‌اند که از آن جمله می‏توان روایت‌گویی دیجیتال، کار میدانی، مصاحبه و تحلیل منابع چندرسانه‌ای را نام برد. چارچوب‌های این نتایج به جوامع اجازه می‌دهند تا پژوهش‏های مبتنی بر شواهد را در زمینة مشارکت هنر در راستای توسعة سرمایه‌گذاری‌های آینده، ارتقای مشاغل و مؤلفه‌های زیست‌پذیری به‌ کار گیرند. کاربرد این چارچوب‌ها در گزارش‌هایی همچون «تأثیر کتابخانه‌ها به‌ عنوان فضاهای خلّاقانه» و «ارزیابی فضاهای متحرک آرتسلینگ کوئینزلند»[xlvi] نمایان است. طرح‌های روایت‌محور جامعه در پی طوفان یاسی[xlvii] بررسی شده‏اند. همان‌طور که این طرح‌ها نشان می‌دهند،‌ هدف هم‏سویی با هدف بزرگ‏ترِ پشتیبانی از توسعة راهبردی هنر به ‌ویژه در بخش‌های محلی بوده است. به‏تازگی، پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند کار بر روی یک پژوهش همبستة[xlviii] سه‌ساله با نام «نقش هنرهای خلّاقانه در استرالیای منطقه‌ای: یک مدل تأثیر اجتماعی» را در شورای پژوهشی استرالیا آغاز کرده‌اند که به مشکلات درازمدت جوامع منطقه‌ای و کمتر برخوردار در استرالیا رسیدگی می‌کند؛ اینکه چطور ارتباط راهبردی و ارزیابی پویا بر تکوین اجتماعی هنرهای خلّاق در جامعه اثرگذار است (Van Lyun, 2016,  p. 241).

با این برنامه‌ها، چالش ارزیابی مطرح می‌شود و به تبع آن، دسترسی به منابع ایجادشده از طریق برنامه‌ها میسر می‌شود. یک موضوع کلیدی در این این زمینه موشکافی ارتباط مابینِ آنچه خلق می‌شود،‌ مکانِ شکل‌گیری و محل نگهداری این آثار است. بنا به تجربة ما، جوامع نیاز دارند تا زمینه‌های جغرافیایی و اجتماعی تجربه‏ها، تاریخچه‌ها و بازنمایی‌های خویش را تصدیق کنند.

همان‌طور که وان لوین و کِلاب طرح‌های روایت‌گویی را در جوامع منطقه‌ای پیشنهاد می‌کنند،‌ لازم است جوامع محلی از طریق آزادسازی «روایت‌های مربوط به محل زندگی‌شان، به‌ گونه‌ای که موجبات توسعه و جهان‌بینی مشترک را فراهم آورد»، خود را توانمند کنند. حمایت از جوامع در راستای حفظ و مدیریت روایت‌ها و تاریخ مکان‌ها بخشی از این فرآیند به ‌شمار می‌رود. مشارکت خلّاقانه نه فقط موجب نزدیک شدن جوامع به یکدیگر می‌شود، بلکه توجه عمومی را به سمت رابطة بین خلاقیت، حافظه و مکان جلب می‏کند. لوین به کار انجام‌شده توسط فولر[xlix] اشاره دارد تا پیشنهاد کند این جهان‌بینی مشترک می‌تواند یک «جامعة متنی - منطقه‌ای» را بنیان نهد که خواندن و نوشتن و انتشار را توصیف کند و در عمل، به ایجاد و به‏اشتراک‌گذاری روایت‌های مبتنی بر مکان بینجامد.

نتیجه ‏گیری

سوابق سازمانی برای بازنمایی تاریخ مربوط به افراد، مکان‌ها و حوادث مفید خواهند بود؛ اما بیشتر سازمان‌ها مدیریت یا استفادة مجدد از منابع آرشیوی سازمان متبوع‌شان را بسیار دست‌وپاگیر، پُرهزینه و وقت‌گیر تلقی می‌کنند. بانک روایت‌های دیجیتال می‌تواند با بهره‌مندی از یک چارچوب زمانی به ‌عنوان ستون اصلی خود، چارچوب یا نمایه‌ای ساده به‌ منظور پشتیبانی از سازمان‏دهی و دسترسی به منابع اولیه و ثانویه مانند مجلات،‌ گزارش‌ها، صورت‏جلسه‏ها، تاریخ شفاهی (صوت و متون اجراشده)، تصاویر و ویدئوها را پیشنهاد کند. این بانک به‌ عنوان روشی برای گردآوری تجربه‌های انسانی کاربرد دارد و سوابق رسمی را غنا می‌بخشد تا خلاصه‌ای جامع از تاریخ یک سازمان شکل گیرد. همچنین، در داخل برای رهبران، مدیران و داوطلبان در دسترس است و به سازمان‌ها در زمینة‌ مدیریت دامنه و مقیاس بزرگی تاریخ سازمان یاری می‌رساند.

پژوهشگران دانشگاه فناوری کوئینزلند که در طرح «نقش هنرهای خلّاقانه» مشارکت دارند، می‌خواهند الگوی بانک روایت‌های دیجیتال را به شرکای منطقه‌ای خود ارائه کنند؛ به نحوی که (در صورت خواست آ‏ن‏ها) خروجی‌های خلّاقانة ایجادشده در طول طرح، همراه با گزارش‌های ارزیابی، در جای خود مدیریت،‌ ذخیره و دسترس‌پذیر شوند. این موضوع که ممکن است چنین ابزاری برخی از پیچیدگی‌های اخلاقی و دسترسی به مطالبی را بهبود بخشد که در مؤسسه‏های بزرگ‏تر و خارجی نگهداری می‌شوند، به ‌عنوان ارزش برای بانک روایت‌های دیجیتال تلقی می‌شود.

علاوه ‌بر این، ممکن است پیچیدگی‌هایِ‌ عملی مدیریتِ مصنوعات جامعه و داده‌های عمدتاً ناقص و تجربی در طرح‌های روایت‌گویی جامعه را تحلیل کند. چنین مصنوعاتی به ‌عنوان ابزاری برای این منظور که مردم از خودشان بنویسند، تاریخ‌شان را ثبت کنند و آینده‌های مشترک را شکل دهند، حائز اهمیت است. ما امیدواریم مفهوم بانک روایت‌های دیجیتال در راستای حل مشکلات مربوط به مدیریت داده‌ها گام بردارد که بسیاری از سازمان‌ها و جوامع در زمینة تهیه تاریخ خود و آرشیو طرح‌های خلّاقانه با آن‏ها روبه‌رو هستند.

[i] . milestones

[ii] . Accompany

[iii]. Brisbane’s South Bank Corporation

[iv]. Repurpose

[v]. Redalli

[vi]. QSL: Queensland’s State Library

[vii] .Thompson

[viii]. Van Luyn

[ix] .Matthews & Sunderland

[x]. Sheffield

[xi]. gatekeepers

[xii]. On This Day

[xiii]. Symons & Hurley

[xiv] .QSA: Queensland’s State Archive

[xv] .The State Library of Queensland’s John Oxley Library                                                                                                             

[xvi]. Inconsistently

[xvii] .Perks

[xviii] .Bailey                              

[xix] .Robert Crawford

[xx] .Julian Mcyrick

[xxi] .Tully Barnett

[xxii] .Heather Robinson

[xxiii] .Matt Russell

[xxiv] .Signage

[xxv] .Speech- making

[xxvi] .PDF

[xxvii]. Excell

[xxviii] . Ephemeral material

[xxix] . Functionality

[xxx] . DAMS: Digital Assert Management Systems

[xxxi] . Secondary function

[xxxii] .Turrbal

[xxxiii] .Yuggera

[xxxiv] .CBD: Central Business District

[xxxv] .Malcolm Snow

[xxxvi] . Expo

[xxxvii] .Michael Kerry

[xxxviii] .In Design

[xxxix]. Grace Kirk، دستیار پژوهشی در طرح بانک روایت‌های دیجیتال بود. او مصاحبه‌های تاریخ شفاهی را ضبط کرد و محتوای خلّاقانة پروژه را نوشت.

[xl]. "Did you know? and other ideas"

[xli] . Digestible

[xlii] . Transcription

[xliii] . Lifted

[xliv] . CEO: Chief Executive Officer

[xlv] . USB

[xlvi]. Artslink Queensland، سازمانی که به هنرهای منطقه‌ای الهام‌‌بخش در کوئینزلند اختصاص دارد و به هنرمندان و سازمان‌های فرهنگی خدمات ارائه می‌کند.

[xlvii]. wake of Cyclone Yasi، طوفان شدید گرمسیری که سال ۲۰۱۱ در شمال کوئینزلند فرود آمد و خسارت‏هایی بسیار وارد کرد.

[xlviii]. طرح‌های پیوندی یا همبسته طرح‌هایی بلندمدتی هستند که به‌ منظور برطرف کردن مشکلات و دست‏یابی به دانش و فنون جدید به‌کار گرفته می‌شوند.

[xlix] .Fuller

Alexander, L. (2016). What Facebook’s On This Day Shows about the Fragility of our Online Lives. Available at:
دوره 16، شماره 1
شهریور 1403
صفحه 15-30
  • تاریخ دریافت: 26 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1403